مقایسه آسیب‏های بافتی حاصل از تجویز مزمن نانو و میکرو ذره دی اکسید منگنز بر بافت‏های کبد، کلیه و بیضه موش‏های بزرگ

هدف: این پژوهش به بررسی آسیب‏های بافتی ناشی از تجویز زیرجلدی مزمن میکرو و نانو ذره اکسید منگنز بر بافت‏های کبد، کلیه و بیضه موش‏های بزرگ پرداخته است. مواد و روش‏ها: موش‏ها (210 سر) به سه گروه کنترل، دریافت کننده نانو و میکرو ذره اکسید منگنز تقسیم شدند. موش‏ها در گروه‏های تجربی، هر دو هفته یک‏بار به مدت 14 هفته به صورت زیرجلدی محلول حاوی نانو یا میکروذرات دی اکسید منگنز (100 میکروگرم/کیلوگرم) را دریافت ‏کردند. تعداد 5 سر موش از هر گروه به طور تصادفی هر دو هفته انتخاب و بافت‏های کبد، کلیه و بیضه آن‏ها برای بررسی بافت‏شناسی جمع‏آوری ‏شد. ابتدا آسیب‏های بافتی توسط رنگ‏آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین ارزیابی شد، سپس برش‏های بافت کلیه و کبد به ترتیب توسط رنگ‏آمیزی جونز و تری کروم ماسون رنگ‏آمیزی شدند. تغییر در ضحامت غشای پایه و تعداد سلول‏های بخش‏های مختلف نفرون‏های کلیه در گروه‏های مختلف توسط نرم‏افزار image tools 2 اندازه‏گیری شد. نتایج: بافت کبدی در گروه‏های نانو و میکرو ذره از نظر بافت‏شناسی آسیب‏های شدیدی را نشان داد. توده‏های ابری شکلی در درون سیتوپلاسم سلول‏های کبدی مشاهده شدند. ساختار بافتی و مجاری صفراوی کبد دچار به هم ریختگی شدید شدند و علایم التهاب و واکنش مجاری در بافت کبدی مشاهده شد. رسوب ذرات در غشای پایه نفرون‏ها و کاهش معنی‏دار در سلول‏های گلومرول‏ها و لوله خمیده نزدیک نفرون‏ها در گروه نانو ذرات در مقایسه با کنترل و میکرو ذرات مشاهده شد. برخی معیارهای ساختاری و عملکردی بافت بیضه در گروه دریافت کننده نانو ذرات تغییرات پاتوبیولوژیکی معنی‏داری را نشان دادند. نتیجه‏گیری: تجویز نانو ذرات دی اکسید منگنز در مقایسه با میکرو ذرات با یک دوز ثابت سبب بروز آسیب‏های بافتی شدیدتری در بافت‏های مورد بررسی شدند. کاهش اندازه ذرات اکسید منگنز از حد میکرومتر به نانومتر به نظر می‏رسد که سبب تشدید مکانیسم‏های آسیب‏رسان این ذرات بر بافت‏های مورد بررسی شده است.